یکی از موضوعاتی که در قرآن بدان اشاره شده، انتخاب دوست و ویژگی های آن است. شاید طرح موضوع دوست یابی در قرآن توجه به نیاز انسان ها باشد. انسان در تمام ادوار زندگی، از ایام کودکی و جوانی تا دوران کهولت،همواره نیازمند رفاقت و دوستی است. سقراط می گوید: هر کس آرزو و آرمانی دارد ... یکی پولی می خواهد ... ولی من ترجیح می دهم به جای این همه چیز، یک دوست خوب داشته باشیم.[1]
طی این مرحله بی همرهی خضر مکن ظلمات است بترس از خطر تنهایی
در روایات نیز به اهمیت[2] نقش دوست[3] معیارهای دوست[4] پرداخته شده است. امام علی(ع) فرمود:«غریب کسی است که او را دوست نباشد».[5]
یکی از ویژگیهای دوست از منظر قرآن راستگو بودن است:
«ای مؤمنان تقوا پیشه سازید و با صادقان همراه باشید».[6]
در روایات نیز سفارش شده است از دوستی و معاشرت با دروغگویان پرهیز شود.[7]
«از دوستی با دروغگو خوددداری کن، چون او همانند سراب است؛ دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برای تو دور جلوه می دهد».[8]
مکن دوستی با دروغ آزمایی همان نیز با مرد ناپاک رای (فردوسی)
از نظر قرآن یکی از ویژگی های بهترین دوستان،صالح بودن است.
«آنان که خدا و رسول را فرمان نبرند، با پیامبران و صدیقان وش هیدان و صالحان خواهند بود، و اینان چه خوب رفیقانی هستند».[9]
معاشرت با افراد غیر صالح موجب شد که فرزند نوح از اهل نوح به حساب نیاید: «یا نوح إنّه لیس من أهلک إنّه عمل غیر صالح...؛[10] ای نوح! فرزندت از اهل تو نیست! او عمل غیر صالحی است».
پسر نوح با بدان بنشست خاندان نبوّتش گم شد
در قرآن از زبان کسی که دوست غیر صالح و بد بر او تأثیر گذاشته آمده است: «ای وای بر من! کاش فلان(شخص گمراه) را دوست انتخاب نکرده بودم».[11]
از آیات فوق استفاده می شود که یک دوست باید ویژگی هایی مانند راست گویی و صالح بودن داشته باشد. البته صالح بودن مصادیق متعددی مانند تقوا، وفای به عهد و امانت داری دار
[1] لرداویری،خوشی های زندگی، ص 67.
[2] میزان الحکمه، ج 5، ص 297؛ غررالحکم، ج2،ص 123؛ نهج البلاغه صبحی صالح، نامة31.
[3] غررالحکم، ج 3، ص 426.
[4] بحارالأنوار، ج 15، ص 51 و همان، ج 78، ص 251
[5] تصنیف غررالحکم، ص 414، ج 9455.
[6] توبه( ) آیة 119.
[7] نهج البلاغه، کلمات قصار، شمارة 38.
[8] نهج البلاغه،کلمات قصار، شمارة 38.
[9] نساء( ) آیة 69.
[10] هود( ) آیة 46؛ تفسیر نمونه،ج 9، ص 114 به بعد.
[11] فرقان( ) آیة 28.
