سوال:

در مورد توسّل چه مدرکى در قرآن وجود دارد مثلاً چهارده معصوم و اولیاء (علیهم السلام) را وسیله قرار دادن و از خدا حاجت خواستن مانعى ندارد ؟

جواب:

یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیلة(سوره مائده آیه : 35)

حقیقت توسل : موضوع مهمى که در این آیه، مورد بحث قرار گرفته ، در باره انتخاب وسیله است ، وسیله به معنى تقرب جستن یا چیزى که باعث تقرب به دیگرى از روى علاقه ورغبت مى شود مى باشد. وسیله در آیه فوق معنى بسیار وسیعى دارد هر کار وهر چیزى را که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس پروردگار مى شود شامل مى گردد، که مهم ترین آنها ایمان به خدا وپیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)و جهاد وعبادت همچون نماز، زکات، روزه، زیارت خانه خدا ، صله رحم ، انفاق در راه خدا وهر کار نیک وخیر مى باشد على (علیهم السلام) در یکى از خطبه هاى نهج البلاغه میفرماید : بهترین چیزى که بوسیله آن میتوان به خدا نزدیک شد ایمان به خدا وپیغمبر(صلىالله علیه وآله) وجهاد در راه خدا وبرپاداشتن نماز ودادن زکاتِ فریضه، روزه ماه رمضان وحج وعمره وصله رحم است که انسان را از سقوط نجات میدهد (نهج البلاغه : خ 110).

قرآن وتوسل : از آیات دیگر قرآن نیز به خوبى استفاده مىشود که وسیله قراردادن مقام انسان صالحى در پیشگاه خدا وطلب چیزى از خداوند به خاطر او به هیچ وجه ممنوع نیست ومنافات با توحید ندارد ،در (سوره نساء آیه 64 ) میفرماید : (ولو انهّم اذ ظلموا انفسهم جاءوک فاستغفروا لله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله تواباً رحیماً) از این آیه استفاده مىشود که توسل به پیامبر(صلىالله علیه وآله) ویا امام(علیهم السلام) یک شرک نیست بلکه یک عمل شایسته ودرستى است اگر چنین نبود قرآن تشویق به این امر نمى کرد که انسان گناهکار براى قبول توبه وطلب مغفرت دست به دامن پیغمبر اکرم (صلىالله علیه وآله) بزند . ونیز در (سوره یوسف آیه 97 ) مى فرماید: برادران یوسف از پدر تقاضاى بخشش مى کنند وبه پدرشان میگویند که به پیشگاه خداوند براى آنها استغفار کند ویعقوب نیز این تقاضا را پذیرفت .

توسل در روایات اسلامى : در روایات اسلامى که از طرق شیعه وسنى در دست داریم به خوبى استفاده میشود که توسل به این معنى که پیغمبر (صلىالله علیه وآله)و ائمه (علیهم السلام) و صالحان و مؤمنین را وسیله قراردادن هیچ گونه اشکالى ندارد بلکه کار خوب وشایسته اى است. ودر روایات بسیار وکتب حدیثى زیاد نقل شده است به عنوان نمونه : سمهودى یکى از دانشمند معروف سنى میگوید : مدد گرفتن وشفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیغمبر (صلىالله علیه وآله) واز مقام و شخصیت او هم پیش از خلقت او مجاز است وهم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و هم در عالم برزخ وهم در روز رستاخیز سپس روایت معروف توسل حضرت آدم(علیهم السلام) را به پیغمبر (صلى الله علیه وآله)از عمر بن خطاب نقل کرده که آدم (علیهم السلام) روى اطلاعى که از آفرینش پیامبر اسلام(صلىالله علیه وآله) در آینده داشت به پیشگاه خداوند چنین عرض کرد. ( یا رب اسئلک بحق محمد لما غفرت لى ) از تو تقاضا دارم که مرا ببخشى) تفسیر نمونه : 4 / 367 نقل از کتاب وفا الوفاء : 1371(. بیهقى نقل میکند،که در زمان خلیفه دوم ، سالى قحطى شد بلال به همراه عده اى از صحابه بر سر قبر پیامبر آمده گفت : ( یارسول الله استسق لامتک فانهم هلکوا ) اى رسول خدا از خدایت بخواه براى امتت باران نازل کند که امت شما در حال هلاک شدن هستند ( تفسیر نمونه : 4 / 369 نقل از کتاب التوسل : 253 ). پس توسل به پیغمبر و ائمه و صالحان و مؤمنان هیچ منعى ندارد چون متوسل ، از آنها چیزى نمى خواهد بلکه واسطه قرار میدهد براى نزدیک شدن به خدا و یا از ارواح پاک مىخواهد که آنها از خدا بخواهند تا بیماریَش را شفا دهد و توفیق حلاوت عبادت عنایت فرماید من اگر به کسى بگویم التماس دعا دارم این تقاضا شرک نیست زیرا او در غیاب من دعا مى کند خدا مرا ببخشد.

منبع : اندیشه قم